موضوع مشارکت و کاربرد آن در علوم مختلف خصوصا شهرسازی و برنامه های توسعه شهری چندین دهه است که مورد توجه صاحب نظران و اندیشمندان قرار گرفته و از جمله عوامل و مولفه های موفقیت طرح های شهری به شمار می آید. اما در اکثر موارد بیان این موضوع و کاربرد آن منحصر به گروه های خاص در جامعه بوده و از توجه مستقیم به زنان به عنوان نیمی از جمعیت شهروندی بازمانده است. با توجه به این موضوع، لزوم استفاده از مشارکت زنان در طرح های توسعه شهری به عنوان فرصتی در شهرسازی امروزه مطرح می شود. اما استفاده از این فرصت و قابلیت بالقوه در جوامع مختلف نیازمند برخوردی مطالعه شده و محلی است...

پیشینه این موضوع با گرایش ایده مشارکت در امور مختلف از جمله شهرسازی از اواخر دهه 1950 در امریکا آغاز و دامنه کاربرد آن به تدریج در دهه های بعد و در کشورهای دمکراتیک وسیع شد. از سوی دیگر ایده مشارکت زنان در امور شهری از دیدگاه های فلسفی مانند فمنیسم و به دنبال آن اصطلاحاتی مانند جنسیت و توسعه مطرح شد، اما موضوع مورد توجه در این نوشتار، تعامل مثبت و کارا بین این دو موضوع خصوصا در حوزه شهرسازی است. بر این اساس دو فرضیه اصلی این پژوهش به شرح زیر است: الف- مشارکت زنان یک فرآیند پویاست که مراحل مختلفی را شامل بوده و تحت تاثیر عوامل متعدد است. ب- افزایش آگاهی بیشترین تاثیر را بر میزان مشارکت زنان در امور شهری دارد. جهت آزمون این فرضیات ابتدا مبانی نظری مربوط به مشارکت زنان و توانمندسازی ارایه شده و جهت تدوین پایگاه نظری پژوهش، بر اساس نظریات و دیدگاه های مرتبط مدل نظری فرآیند ارتقای مشارکت زنان در قالب یک فرایند پویا و شامل چهار مرحله اصلی ظرفیت سنجی، نهادسازی، بسترسازی و پایش مطرح شده است. سپس با ارزیابی کمی، میزان هم سویی مولفه های مشارکت زنان و طرح های شهری مشخص شده؛ دو مولفه نهادسازی و آگاهی بیشترین تاثیر را بر فرآیند تهیه و اجرای طرح های شهری دارد که تاییدی بر درستی فرضیه های پژوهش است. روش تحقیق این پژوهش در بخش های اول و دوم مبانی نظری توصیفی تحلیلی و مبتنی بر مطالعات اسنادی، کتابخانه ای بوده که با مراجعه به مدارک موجود و جمع آوری آن ها صورت گرفته است. در نهایت نتیجه گیری از طریق تحلیل و ارزیابی مولفه های مستخرج از مبانی نظری با استفاده از روش دلفی و با تکیه بر نظرات کارشناسی صورت گرفته و بر اساس نتایج حاصل از این ارزیابی میزان تاثیر مولفه های مشارکت زنان بر فرآیند تهیه و اجرای طرح های شهری تعیین شده است.

نویسندگان:  ماجدی حمید, عندلیب علیرضا, مشارزاده مهرابی زهرا

 دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران

برای دریافت متن کامل اینجا کلیک کنید