برج ایفل (به فرانسوی: Tower Eiffel) برجی فلزی در میدان شان دو مارس و در کنار رود سن واقع در شهر پاریس است. برج ایفل که امروزه به عنوان نماد فرانسه شناخته میشود، پربازدیدترین بنای جهان و یکی از شناخته‌شده‌ترین بناها در جهان است.
ساخت برج ایفل در سال ۱۸۸۷ آغاز و در ۳۱ مارس ۱۸۸۹ به پایان رسید. در آغاز برج ایفل برای نمایشگاه جهانی و به مناسبت صدمین سالگرد انقلاب فرانسه ساخته شد ولی پس از ساخت این بنا مورد قبول همگان واقع نشد و ۳۰۰ نفر که در بین آنها می‌توان از امیل زولا، گی دو موپاسان، شارل گارنیه و هم چنین الکساندر دوما نویسنده شهیر فرانسوی نام برد، به ساخت آن شدیداً اعتراض نمودند.
Address: Champ de Mars, 5 Avenue Anatole France, 75007 Paris, France
Height: 1,063' = 324 m
Construction started: January 28, 1887
Architect: Stephen Sauvestre
Engineers: Maurice Koechlin, Gustave Eiffel, Émile Nouguier
Architecture firms: Eiffel & Cie, Barbier, Benard and Turenne
تاریخچه
این بنا بین سالهای ۱۸۸۷ تا ۱۸۸۹ به عنوان ورودی یک نمایشگاه بین المللی (Exposition Universelle) که به مناسبت یکصدمین سالگرد انقلاب فرانسه برگزار می شد، در مختصات جغرافیایی ۴۸°۵۱′۲۹″N و ۲°۱۷′۴۰″E ساخته شد. ایفل در روز ۳۱ ماه مارس سال ۱۸۸۹ افتتاح شد و از ۶ ماه مه همان سال در معرض بازدید عمومی قرار گرفت.
سیصد کارگر با استفاده از تعداد سه میلیون و پانصد میخ پرچ، ۱۸,۰۳۸ قطعه فلز ساختمانی را به هم متصل کردند. عملیات ساخت چنین بنایی بدون شک با خطرات بسیاری همراه بود، زیرا بر خلاف آسمان خراش های عادی، این برج روباز و بدون طبقات میانی بنا شده و عملا به جز دو طبقه که در پایین آن قرار دارد، چیز دیگری به چشم نمی خورد.
به دلیل دقت و احتیاط فراوانی که در ساخت بنا به منظور حفظ جان کارگران به عمل آمد، ساخت این برج عظیم تنها یک نفر تلفات داشت، آنهم در زمان نصب آسانسوری که توسط شرکت Otis، بزرگترین شرکت سازنده آسانسور در جهان، انجام شد.
از ابتدای قرن بیستم، تاسال ۱۹۰۹ که در مجاورت ضلع جنوبی ایفل یک مرکز رادیویی دائمی ساخته شد، از ایفل به عنوان فرستنده رادیویی استفاده می شد. از سال ۱۹۵۷ این برج جهت ارسال رادیو و تلویزیون FM استفاده می شود.
ایفل دو رستوران به نام های Altitude ۹۵ در طبقه اول (۹۵ متر بالاتر از سطح دریا) و Jules Verne که یک رستوران فرانسوی بسیار گران قیمت مجهز به آسانسور خصوصی است، قرار دارد.
ایفل در سال ۱۸۸۹ به عنوان مرتفع ترین برج جهان بنا شد و این عنوان را تا سال ۱۹۳۰ که آسمانخراش کرایسلر (Chrysler) با ۳۱۹ متر ارتفاع در شهر نیویورک ساخته شد، حفظ کرد. امروزه ایفل، در کشور فرانسه پس از برج فرستنده Allouis Longwave با ۳۵۰ متر ارتفاع، در رده دوم قرار دارد، اما در شهر پاریس کماکان رتبه اول را به خود اختصاص داده است.
در این بنا ۷,۳۰۰ تن فلز به کار رفته و وزن کلی آن ۱۰,۱۰۰ تن می باشد. تعداد پله هایی که به نوک برج منتهی می شود تقریبا پس از هر بار بازسازی تغییر کرده، در ابتدا ۱,۷۱۰ پله وجود داشت، در اوایل دهه ۱۹۸۰ پس از اولین بازسازی، تعداد آنها به ۱,۹۲۰ رسید و امروز نیز ۱,۶۶۵ پله در ایفل به چشم می خورد.
بسته به دمای محیط اطراف، نوک برج ممکن است بر اثر انبساط فلزات، در قسمتی از برج که به سمت خورشید است، تا هشت سانتی متر تغییر مکان داشته باشد.
به منظور حفاظت در مقابل زنگ زدگی هر هفت سال یک بار با استفاده از ۵۰ تن رنگ، ایفل را رنگ می کنند. رنگ هایی که به کار گرفته می شود بسته به موقعیت متغیر است، در حال حاضر رنگ ایفل تقریبا قهوه ای است.
برج ایفل که در زبان فرانسه La Tour Eiffel نامیده می شود، برجی فلزی است که در فضای یک سبز عمومی (Champ de Mars) در مجاورت رود سن (Seine) در پاریس بنا شده است. ایفل مرتفع ترین بنای پاریس، در زمره مشهورترین نمادهای جهان است که امروزه از مهمترین مراکز جذب توریست به شمار می رود.
اعداد و ارقام
برج ایفل با ۳۰۰ متر ارتفاع تقریبا معادل یک ساختمان ۷۰ طبقه می باشد، با انضمام یک آنتن ۲۴ متری که در بالای آن قرار گرفته ارتفاع کلی برج به ۳۲۴ متر - یک ساختمان ۸۱ طبقه - می رسد.
این برج آهنی که برای 41 سال عنوان برترین اثر تاریخی دنیا را به خود اختصاص داده بود، در گذشته برای انجام عملیات علمی مختلف مورد استفاده قرار می گرفت. اما امروز تنها یک برج مخابراتی است که هرساله لنز دوربین میلیون‌ها گردشگر به سمت آن نشانه می‌رود.
در واقع نخستین مطالعات جدی برای ساخت یک برج فولادی در سال 1874 در نمایشگاه فیلادلفیای آمریکا صورت گرفت، اما کمبود بودجه برای ساخت برجی به این ارتفاع در آمریکا موجب شد این ایده‌ی خلاقانه نه در زادگاهش، بلکه در جایی دورتر در اروپا اجرا شود.
13 سال بعد از طرح این ایده، معماری به نام «گوستاو ایفل» ساخت برجی 300 متری را آغاز کرد؛ برجی فولادی که دو سال بعد به مناسبت نمایشگاه جهانی 1889 به عنوان نمایشگاه تکنولوژی تخصصی فرانسه بازگشایی شد. این برج تا 40 سال بعد و پیش از ساخت برج "کرایسلر" نیویورک بلندترین برج جهان بود. سال 1991 نام ایفل در فهرست بناهای تاریخی یونسکو ثبت شد.
سرنوشت برج در جنگ
برج ایفل که در طول جنگ جهانی اول به عنوان مرکزی گردشگری از جنگ جان سالم به در برد، در دومین جنگ جهانی حوادث تلخی را تجربه کرد. در ابتدای جنگ از این برج به عنوان برج مخابراتی و تنها فرستنده تلویزیونی اروپا در طول جنگ و همچنین برای مخابره پیام برای سربازان استفاده می‌شد. همچنین آلمان‌ها از این برج در طول شب برای هدایت هواپیماهای جنگی نیز استفاده میکردند. پس از آزادی فرانسه، متفقین این برج را در اختیار گرفته و بر روی آن رادار نصب کردند.
اعتراض هنرمندان
اعتراض هنرمندان به این برج همیشه از حاشیه های بحث برانگیز درباره ساخت آن بوده تا جایی که گفته میشود برخی تنها نقطه آسایش را زیر این برج تصور میکردند زیرا تنها جایی بود که این برج دیده نمیشد.
ساخت این نماد انقلاب صنعتی و بزرگترین نماد فرانسه از ابتدا مورد اقبال همگان قرار نگرفت. با کوبیده شدن پایه‌های غول‌پیکر برج بر زمین، ندای اعتراض بسیاری از هنرمندان از هر سمت بلند شد.
نخستین اعتراضات از سوی هنرمندان به نامه‌ای برمی‌گردد که در سال 1887 و در ابتدای شروع ساخت این برج با امضای بسیاری از نویسندگان، نقاشان، مجسمه‌سازان و معماران مشهور فرانسوی به «ژان شارل آلفان»، از مهندسان زیباسازی پاریس نوشته شد.
آنها در این نامه طولانی نوشتند: ما جامعه هنرمندان و دوستداران زیبایی بکر پاریس، با تمام قدرت و خشم به ساخت این هیولای آهنی در قلب پایتخت که با نادیده گرفتن فرهنگ و هنر ما طراحی شده، اعتراض می‌کنیم. برج ایفل مانند غده‌ای بدخیم فرهنگ و هنر فرانسه را تهدید می‌کند. این برج 300 متری نوعی توهین به تاریخ فرهنگی فرانسه است که طی سالیان دراز مورد رشک دیگر شهرهای تاریخی اروپا بود است.
در پایان این نامه، نام هنرمندانی چون «گی دو موپاسان»، «شارلز گارنیه»، «الکساندر دوما»(پسر)، «فرانسوا کوپه» و «میشل ساردو» به چشم می‌خورد.
اما این پایان اعتراض‌ها نبود؛ موپاسان در کتاب خاطراتش درباره این برج می‌نویسد: دیدن برج ایفل برای من بسیار آزاردهنده بود، به همین دلیل پاریس و حتی فرانسه را ترک کردم. از هرجا که نگاه کنیم، این برج دیده میشود و من درک نمی‌کنم که مجلات چگونه جرات می‌کنند از این لاشه فلزی با افتخار سخن بگویند. هر نسلی در تاریخ نمادی از خود به جای می‌گذارد و از هر قرن آثاری به جای می‌ماند که نشانگر تفکر، احساس و رویای یک نژاد و تمدن است. معابد، کلیساها، کاخ‌ها و قلعه‌ها به عنوان آثاری از تاریخ هنر در سراسر جهان فضل و عظمت دوران ساخت‌شان را به نمایش می‌گذارند. اما آنچه نسل آینده درباره ما قضاوت می‌کند، بر اساس این هرم بلند و نردبان آهنی زمخت و غیرجذاب خواهد بود. نشانه‌ای مضحک از قرن صنعتی ما.
این اعتراضات علاوه‌بر شعر و ادبیات، در نقاشی هنرمندان نیز به عنوان نشانی از زور یا برجی نازیبا نشان داده می‌شد.در اواخر قرن نوزدهم و ابتدای قرن بیستم برج ایفل به عنوان مشخصه انکارناپذیر به شکل گسترده‌ای به ادبیات فرانسه راه پیدا کرد.
علاوه‌بر اشعار اعتراضی، بسیاری از هنرمندان در نوشته‌هایشان نیز به ساخت این برج غول‌پیکر آهنی اعتراض کرده‌اند. «پاول گوگن»، نقاش مشهور فرانسوی در کتاب نمایش مدرنیته درباره ایفل می‌نویسد: این برج نمایشگاه پیروزی آهن است. نه تنها در ساخت تحهیزات، بلکه در معماری نیز آهن پیروز شد. در واقع این برج یک سازه‌ی زمخت فاقد هنر است، زیرا تماما ساخته شده از آهن خشک و خشن بر زمین و طبیعت نرم است...
اما چیزی نگذشت که نگاه‌ها نسبت به این برج تغییر کرد و ایفل به عنوان نمادی تاریخی مورد توجه فیلمسازان، آهنگ‌سازان و نقاشان قرار گرفت.
فروش برج ایفل
«ویکتور لاستینگ» یکی از بزرگترین و با استعدادترین کلاهبرداران در سال 1925 و درست در زمان رکود اقتصادی پاریس با جعل مدارکی برج ایفل را به یکی از آهن‌فروشان مشهور فرانسه فروخت. در این زمان فرانسه به دلیل مشکلات اقتصادی با مشکلاتی برای حفظ و نگهداری این برج مواجه بود و زمانی که «لاستینگ» از این مشکلات باخبر شد، چند تن از بزرگترین آهن‌فروشان شهر را جمع کرد و به آنها پیشنهاد خرید برج را داد. وی کمتر از 10 سال بعد دستگیر شد و به تحمل 20 سال حبس در زندان "آلکاتراز" محکوم شد.
حوادث تاسف‌بار و اثرات روانی
اگرچه در طول ساخت این برج تنها یک حادثه مرگ ناشی از سقوط رخ داد، این مرگ پایان سقوط‌های دردناک از بالای این برج نبود. در سال 1912 یک خیاط اتریشی تصمیم گرفت با پریدن از بالای طبقه اول برج بال‌های ساخت خودش را امتحان کند و از این صحنه فیلم بگیرد. نتایج کالبد شکافی بر جسد متلاشی‌شده او نشان داد که علت مرگ این خیاط سکته قلبی پیش از برخورد با زمین بوده است.
پس از سال 2006 رقم این مرگ‌ومیرها به 366 مرگ از زمان افتتاح برج به علل مختلفی چون خودکشی، تصادف و شکست در چالش‌های ورزشی رسید. این پیشامدهای ناگوار طی چندین دهه باعث شد که سیستم امنتیتی مجهزی را برای پیشگری از وقوع چنین پیشامدهایی در برج تعبیه کنند. یکی از این وقایع مرگ یک جوان 31 ساله نروژی بود که از طبقه دوم برج با چتر نجات به پایین پرید، اما با برخورد به طبقه اول برج درجا مرد. آخرین حادثه در سال گذشته میلادی اتفاق افتاد که یک انگلیسی با پریدن از طبقه دوم برج به زندگی خود پایان داد.
***
نام برج ایفل از نام سازنده‌اش گوستاو ایفل گرفته شده است.
Born: December 15, 1832, Dijon, France
Died: December 27, 1923, Paris, 1 rue Rabelais
Spouse: Marguerite Gaudelet
Education: École Centrale Paris, École Polytechnique
Children: Albert Eiffel, Edouard Eiffel, Claire Eiffel, Laure Eiffel, Valentine Eiffel
الکساندر گوستاو ایفل (به فرانسوی: Gustave Bönickhausen dit Eiffel) (به انگلیسی: Gustave Eiffel) (۱۵ دسامبر ۱۸۳۲ - ۲۷ دسامبر ۱۹۲۳) یک مهندس ساختمان، معمار و متخصص سازه‌های فلزی فرانسوی بود. شهرت وی به جهت طراحی برج ایفل است.
گوستاو ایفل در دیژون زاده شد و در پاریس درگذشت
برج ایفل [ فرانسه ] ومجسمه آزادی [ ایالات متحده ]دو نمونه از برجسته ترین سازه های فلزی در تمام دوران هستند . این کارهای بی اندازه هنری نه تنها نماد افتخار برای کشورهایشان هستند بلکه نمایانگر غرور ملی است که هر شهروند باید احساس کند . برای این سازه های زیبا ما باید قدردان " گوستاو ایفل" باشیم . درباره زندگی ایفل اطلاعات زیادی در دست نیست؛ به غیر از اینکه او در شهر "دیژون" در سال 1832 به دنیا آمد، سپس در سال 1850 تعدادی دوره های آموزشی پیشرفته در دانشگاه پلی تکنیک گذراند ولی موفق به قبولی در امتحانات سال اول نشد ولی بعدها در دانشگاه مرکزی هنر و ساخت و تولید ثبت نام کرد . جایی که موفق به دریافت مدرک دیپلم در رشته مهندسی شیمی شد . همان سالی که پاریس میزبانی جشنواره جهانی اول را بر عهده داشت . گوستاو حرفه خود را با کار کردن بر روی پروژه پل بزرگ راه آهن "بوردو" در جنوب غربی فرانسه آغاز کرد . پس از کار کردن بر روی چندین پروژه مختلف دیگر، گوستاو از خود به عنوان یک "سازنده"، متخصص سازه های فلزی نام برد . به زودی از او به عنوان "جادوگر فلز" نام برده شد ! او در خلال سالهای طولانی حرفه ی خود، هزاران سازه دیگر را در سرتاسر دنیا به اتمام رساند .
در سال 1856 گوستاو ایفل اولین ماموریت بزرگ مهندسی خود را دریافت کرد . پل فلزی راه آهن بر روی رودخانه "گارون" در بوردو، تنها در سن 26 سالگی ! کنترل تمام پروژه به دست ایفل داده شده بود . استفاده از هوای فشرده برای ساختن پایه های پل، کاربردی نوین از این فناوری در فرانسه بود . تمایل او برای نظارت نزدیک از تمامی مراحل کار نیز از قبل در این پروژه مشخص بود . زمانی که کار پل در سال 1860 به اتمام رسید، کارگران آنقدر به خاطر مشارکت شخص ایفل در کار خشنود و سپاس‌گزار بودند که به او مدالی اعطا کردند .
در سال ۱۸۸۵ (میلادی) گوستاو ایفل پروژه جدیدی را شروع کرد . بانویی نسبتاً بزرگ با نام "مجسمه آزادی" که قرار بود به عنوان هدیه از طرف مردم فرانسه به ایالات متحده، به عنوان نمادی از دوستی بین‌المللی داده شود . ایفل یکی از بزرگترین ایده پردازها در پس پروژه بانوی آزادی، به همراه "آگوست بارتولدی" و "ریچارد ام هانت" بود . ایفل اسکلت آهنی داخل مجسمه آزادی را طراحی کرد . او همچنین نظارت جایگذاری مجسمه را نیز بر عهده گرفت .
در طول عمر خود و در طی ساخت مجسمه آزادی، او دنیا را برای سازه ها و آسمان خراشهای مدرن آماده کرد .احتمالاً یکی از بزگترین ساختمانهای ساخت ایفل که ما می شناسیم، همانی است که نام خود او را بر خود دارد ؛ "برج ایفل" . برج ایفل برای نمایشگاه جهانی پاریس در سال 1889 برای بزگداشت یکصدمین سالگرد انقلاب فرانسه برگزار ساخته شده بود . از بین 700 طرح پیشنهادی که در مسابقه طراحی به ثبت رسیده بود، طرح گوستاو ایفل به اتفاق آرا انتخاب شد . ساختن برج بزرگ در اول ژوئیه سال 1887 شروع شد . ایفل برنامه اجرایی کارگرانش را برای رسیدن به کمال تنظیم کرد . طراحی بسیار دقیق و ساختمان برج به هیچ اصلاحی احتیاج نداشت .
در سالهای آخر عمر، ایفل خود را وقف مطالعات نظری در زمینه مقاومت باد، علم هواشناسی و آیرودینامیک کرد و به کرات برج ایفل را محل آزمایش های خود قرار داد . در سال 1912 او یک لابراتوار تجربی در "اوتِی" تاسیس کرد؛ جایی که او تا سال 1920 درآن به ادامه کار مشغول شد . گوستاو ایفل در نهایت در 27 دسامبر سال 1923 در عمارت مسکونی خود در "رو رابوله" پاریس درگذشت . گوستاو ایفل یکی از با نفوذترین معماران زمان خودش بود . کارهای او انقلابی در زمینه روشی که ساختمان ها ساخته می شدند ایجاد کرد و راه را به سمت قراردادهای مدرن رهنمون شد .
گوستاو ایفل فهم منحصربه‌فرد و بی سابقه ای از ریاضی و علوم داشت و از تمام تواناییهایش استفاده کامل را برد .
بررسی برج ایفل از دیدگاه شهرسازی
دربالا در مورد تاثیرات اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی این بنا بسیار صحبت شد. اما اینکه چگونه ساخت یک بنا میتواند اثرات بزرگی بر شکل شهر ، تاریخ شهر ، نماد شهر ،و شرایط دیگر ازجمله اقتصاد و سیاست و فرهنگ بگذارد قابل تامل است. اثراتی که نمونه ی آن در اشعار و متون نویسندگان دیده میشود. برج ایفل نمونه ی بارزی از اثرات یک بنا بر محیط است. که چگونه این بنا میتواند در محیط و حتی روش زندگی مردم نقش داشته باشد، از اثرات روانی و اعتراضات گذشته برج ایفل از نظر بسیاری یک نماد فلزی خشن بر روی طبیعت جاندار است و در بسیاری از موارد این برج تبدیل به مکانی برای خودکشی و پریدن از آن بوده است. اگرچه این برج به عنوان نمادی برای شهر پاریس و نمادی از انقلاب صنعتی نیز به حساب می آید. مقالات متعددی نیز به صورت موافق و مخالف برای ساخت این برج موجود است.
در پایان پیشنهاد میکنم مراحل ساخت برج ایفل را در اینجا حتما مشاهده کنید. همراه با تصاویر جذاب و دیدنی از مراحل ساخت این برج.
منابع:
ایسنا
گروه فرهنگ و هنر سیمرغ
ویستا
ویکیپدیا
«Wikipedia contributors, "Gustave Eiffel," Wikipedia, The Free Encyclopedia»
«Eiffel Tower - Tour Eiffel, Paris»
Eiffel Tower Lights
«Eiffel tower history»
مطالب مرتبط :
بناها و شخصیت ها : برج آزادی (شهیاد)