1-طرح جامع سرزمین : این طرح در بند (1) ماده (1) قانون تغییر نام وزارت آبادانی و مسکن به وزارت مسکن و شهرسازی و تعیین وظایف آن ـ مصوب 1353 ـ‌ تعریف شده است.

 طرح جامع سرزمین ,طرحی است که شامل استفاده از زمین در قالب هدف ها و خط مشی های ملی و اقتصادی از طریق بررسی امکانات و منابع و مراکز جمعیت شهری و روستایی کشور و حدود توسعه و گسترش شهر ها و شهرک های فعلی و آینده و قطب های صنعتی و کشاورزی و مراکز جهانگردی و خدماتی بوده و در اجرای برنامه های عمرانی بخش های عمومی و خصوصی ایجاد نظم و هماهنگی می کند.

2-  طرح های کالبدی ملی و منطقه ای : با هدف مکان یابی برای گسترش آینده شهرهای موجود و ایجاد شهرها و شهرک های جدید ، پیشنهاد شبکه شهری آینده کشور یعنی اندازه شهرها، چگونگی استقرار آنها در پهنه کشور و سلسله مراتب میان شهرها به منظورتسهیل و مدیریت سرزمین و امر خدمات رسانی به مردم و پیشنهاد چهارچوب مقررات ساخت‌و‌ساز در کاربری های مجاز زمین های سراسر کشور .

3-طرح توسعه و عمران (جامع) ناحیه ای : این طرح در اجرای وظایف محول شده درقانون تغییر نام وزارت آبادانی و مسکن به وزارت مسکن و شهرسازی و تعیین وظایف آن ـمصوب 1353 ـ و تصویب نامه شماره 70971/ت 407هـ مورخ 5/11/1373 هیأت‌وزیران ، به منظور تدوین سیاست ها و ارایه راهبردها در زمینه هدایت و کنترل توسعه و استقرارمطلوب مراکز فعالیت ، مناطق حفاظتی و همچنین توزیع متناسب خدمات برای ساکنان شهرهاو روستاها در یک یا چند شهرستان که از نظر ویژگی های طبیعی و جغرافیایی همگن بوده واز نظر اقتصادی ، اجتماعی و کالبدی دارای ارتباطات فعال متقابل باشند، تهیه می شود.

4-طرح مجموعه شهری : این طرح براساس مصوبه شماره 9860/ت15311/هـ مورخ 13/8/1374 هیأت وزیران برای شهرهای بزرگ و شهرهای اطراف آنها تهیه می شود.  

مجموعه شهری شامل کلانشهری است که از یک شهر مادر ،چندین شهر اقماری تشکیل می گردد.این مجموعه به محدوده های کوچک تری متشکل از حریم های شهرداری های داخل مجموعه تقسیم می شود،حتی الامکان به طوری که هیچ نقطه ای از سطح این مجموعه خارج از حوزه نظارت و حریم شهرداری ها واقع نگردد. در طرح ریزی مجموعه شهری ،کارایی اراضی مطابق قانون استقرار خدمات به نحوی تعیین می شود که حتی الامکان محل خدمات مورد نیاز مجموعه ها به صورت غیر متمرکز در شهر های اطراف داخل این مجموعه تعیین و توزیع می گردد.

5-طرح ساماندهی فضا و سکونتگاه های روستایی : طرح است که به منظور توسعه هماهنگ و موزون فعالیتهای کشاورزی ، صنعتی و خدماتی از طریق توزیع مناسب جمعیت واستقرار بهینه خدمات در محیط های روستایی و حمایت از اجرای آن تهیه می شود. محدوده هر یک از این طرحها در طرح ناحیه ای مربوط تعیین می شود.

6-طرح جامع شهر : در بند (2) ماده (1) قانون تغییر نام وزارت آبادانی ومسکن به وزارت مسکن و شهرسازی و تعیین وظایف آن ـ مصوب 1353 ـ تعریف شده است.

 طرح بلند مدتی است که در آن نحوه استفاده از اراضی شهری و منطقه بندی در حوزه های مسکونی آموزشی ،صنعتی،بهداشتی،اداری و کشاورزی تعیین می گردد . به همراه این کاربری ها و منطقه بندی ها خطوط کلی ارتباطی،ترمینال ها و فرود گاه و محلات،نوسازی بهسازی و اولویت های مربوط به آنها نیز با تصویب ضوابط و مقررات مربوط به حفظ بنا ها و مناظر شهری تهیه و تنظیم می گردد.

7-طرح هادی شهر : این طرح طبق تعریف مندرج در بند (4) ماده (1) قانون تغییرنام وزارت آبادانی و مسکن به وزارت مسکن و شهرسازی و تعیین وظایف آن ـ مصوب 1353ـعبارت از طرحی است که در آن جهت گسترش آتی شهر و نحوه استفاده از زمین های شهریب رای عملکردهای مختلف به منظور حل مشکلات حاد و فوری شهر و ارایه راه‌حل‌های کوتاه مدت و مناسب برای شهرهایی که دارای طرح جامع نمی باشند ، تهیه می شود. (منحل شده است)

8-طرح تفصیلی : در بند (3) ماده (1) قانون تغییر نام وزارت آبادانی و مسکن به وزارت مسکن و شهرسازی و تعیین وظایف آن ـ مصوب 1353 ـ تعریف شده است ؛

طرحی است که بر اساس معیار ها و ضوابط کلی طرح جامع شهر نحوه استفاده ااز اراضی شهری در سطح محلات با موقعیت و مساحت دقیق زمین، میزان تراکم جمعیت و تراکم ساختمانی در واحد های شهری و اولویت های مربوط به مناطق نوسازی ،توسعه و حل مشکلات شهری و موقعیت کلیه عوامل مختلف شهری در آن تعیین می شود و نقشه ها و مشخصات مربوط به مالکیت بر اساس مدارک ثبتی تهیه و تنظیم می گردد.

طرح تفصیلی از جمله شامل طرحهای زیر می باشد :

1-8-  طرحهای بهسازی ، نوسازی ، بازسازی و مرمت بافت ها : طرح هایی هستند که برای بهسازی ، نوسازی و بازسازی محلات شهر اعم از قدیم ، جدید و یا مساله دار به عنوان طرح تفصیلی بخشی از بافت موجود شهر تهیه می شوند.

2-8-  طرح آماده سازی توسعه های جدید در شهرها : این طرح ها شامل مجموعه عملیات لازم برای مهیا نمودن زمین جهت احداث مسکن و تأسیسات لازم مربوط مطابق قانون زمین شهری و آیین نامه های اجرایی آن است و به عنوان طرح تفصیلی توسعه های جدید شهری تهیه می گردد.

9-طرح هادی روستا : عبارت از طرحی است که ضمن ساماندهی و اصلاح بافت موجودمیزان و مکان گسترش آتی و نحوه استفاده از زمین برای عملکردهای مختلف از قبیل مسکونی، تولیدی ، تجاری و کشاورزی و تأسیسات و تجهیزات و نیازمندی های عمومی روستایی را حسب مورد در قالب مصوبات طرحهای ساماندهی فضا و سکونت گاههای روستایی یاطرح های جامع ناحیه ای تعیین می نماید.

10-  طرح های ویژه : عبارت از طرح هایی است برای بخش هایی از کشور که به عل توجود عوامل طبیعی یا ساخته شده و یا برنامه های جدید توسعه و عمران و تأثیراتی که در منطقه حوزه نفوذ خود خواهند گذاشت واجد ویژگی خاصی بوده و نیاز به تهیه طرح برای توسعه هماهنگ در محدوده حوزه نفوذ عوامل مذکور دارند ، تهیه می شود.

عنوان و محدوده این طرحها همزمان با تصویب ضرورت تهیه طرح ، حسب مورد به تصویب شورای عالی شهرسازی و معماری ایران می رسد.

11-طرح شهرهای جدید : عبارت است از طرحهایی که برای ایجاد شهرهای جدید طبق تعریف ماده (1) تصویب نامه شماره 2340/ت276هـ مورخ 25/6/1371 در قالب طرح های کالبدی ملی و منطقه ای و جامع ناحیه ای ضرورت و مکان ایجاد آنها با سقف جمعیتی ونوع فعالیت معین به تصویب شورای عالی شهرسازی و معماری ایران خواهد رسید و متعاقب آن و مانند سایر شهرها بایستی برای آنها طرح جامع و تفصیلی تهیه شود.

12-طرح شهرک های مسکونی : طرحی که برای ایجاد یک مرکز جمعیتی جدید در خارج از محدوده قانونی و حریم شهرها ـ مصوب 1355 ـ تهیه می شود. شهرک نیز به محلی اطلاق می گردد که در خارج از محدوده قانونی و حریم شهر ها با حداقل 500 قطعه زمین برای احداث واحد های مسکونی به صورت مستقل یا آپارتمانی قابل تملک به اضافه ساختمان ها و تاُسیسات مورد نیاز عمومی و اجتماعی به صورت مجتمع برای تاُمین نیاز های ساکنین آنها ایجاد می گردد.

13- طرح سایر شهرک ها : طرح هایی که برای ایجاد شهرک غیرمسکونی با عملکرد خاص نظیر صنعتی ، توریستی ، تفریحی و … طبق مقررات و قوانین مربوط به آنها تهیه می‌شوند.

 ماده2

مقررات شهرسازی و معماری : عبارت است از مجموعه ضوابط و مقررات عمومی شهرسازی و معماری که در سطح کشور یا مناطقی از کشور لازم الرعایه بوده و به منظور فراهم نمودن موازین طراحی ، اجرایی و قانونی توسعه موزون و هماهنگ کالبدی ازمقیاس کلان تا تک بنا تهیه و به تصویب می رسد.

-  کمیسیون موضوع ماده (13) آئین نامه مربوط به استفاده از اراضی و احداث بنا و تأسیسات در خارج از محدوده قانونی و حریم شهرها» که به طور اختصار « کمیسیون ماده (13) ، نامیده می شود، عبارتست از کمیسیونی به ریاست استاندار و متشکل ازمعاون عمرانی استاندار که در غیاب استاندار قائم مقام او خواهد بود، رئیس سازمان مسکن و شهرسازی استان که دبیری کمیسیون را نیز به عهده خواهد داشت، رئیس سازمان کشاورزی استان، مدیرکل دفتر فنی استانداری، رئیس شورای برنامه ریزی استان،مدیرکل راه و ترابری استان، که به منظور بررسی واتخاذ تصمیم در مورد پیشنهادهای مربوط به احداث ساختمان و تأسیسات و سایر وظایف مقرر در آئین نامه مذکور در مرکز هر استان تشکیل می شود.

- کمیسیون موضوع ماده (5) قانون تأسیس شورای عالی شهرسازی و معمار یایران»‌، که در این آئین نامه « کمیسیون طرح تفصیلی » نامیده می شود، در هر استان به  ریاست استاندار و عضویت رئیس سازمان مسکن و شهرسازی ، مدیرکل میراث فرهنگی ورئیس سازمان جهاد کشاورزی استان (که سمت نمایندگی وزارتخانه های متبوع خود را به عهده خواهند داشت) ، رئیس شورای شهرستانی که طرح تفصیلی مربوط به شهر یا نقاط واقع درقلمرو آن شهرستان در دستور کار کمیسیون قرار دارد، شهردار شهری که طرح تفصیلی مربوط به آن در کمیسیون مطرح است ، نماینده مهندس مشاور یا ارگان دیگری که عهده دار تهیه طرح تفصیلی مورد بحث در کمیسیون می باشد. در هر استان، برای بررسی و تصویب طرح های تفصیلی شهری و تغییرات بعدی آن تشکیل می شود