ریچارد فرای شاید هیچگاه فکر نمی کرد که بهانه یک دعوای سیاسی در ایران شود. دعوایی که حالا بین منتقدان و دولتی ها و هواداران دولت شروع شده است. اصولگرایان عمدتا می‌گویند که فرای نه یک ایران شناس بلکه یک جاسوس بوده است. آنها معتقدند دولت نباید اجازه دفن او را در حاشیه زاینده رود صادر کند. سید محمد بهشتی، مشاور رئیس سازمان میراث فرهنگی به تدبیر می‌گوید که این اقدامات در راستای جبران شکست سیاسی اصولگرایان انجام می‌شود، اقداماتی که حالا در دولت هم کسانی پیدا شده اند تا جلوی آن بایستند...
روز گذشته محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه در نامه ای از محمد نهاوندیان خواست تا پیکر شادروان ریچارد فرای از بیمارستانی در بوستون آمریکا به ایران منتقل شده و در اصفهان کنار مزار آرتورپوپ دفن شود. به دنبال این سید کاظم موسوی بجنوردی، رئیس مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی و وصی این دانشمند ایران دوست، در نامه ای خطاب به رئیس جمهور خواستار جلوگیری و ممانعت از حرکت های فریبکارانه و دروغ‌پردازان شد و تقاضا کرد که رئیس جمهور در صدور مجوز ورود پیکر پروفسور فرای تعجیل کند. سید محمد بهشتی در پی این درخواست‌ها به سایت پیام نو می‌گوید که دولت نباید به اعتراضات انجام شده توجه کند.
* ارزیابی شما از تاثیر اعتراض های صورت گرفته به دفن پروفسور ریچارد فرای در اصفهان چیست؟ چقدر این دست اعتراضات را یک خطر فرهنگی می‌دانید؟
..............................
* ارزیابی شما از تاثیر اعتراض های صورت گرفته به دفن پروفسور ریچارد فرای در اصفهان چیست؟ چقدر این دست اعتراضات را یک خطر فرهنگی می‌دانید؟
- آقای فرای به عنوان یک ایران شناس برجسته یک شخصیت شناخته شده در سطح جهانی بود. ایشان تعداد زیادی تالیفات دارد که همه آنها بر روی فرهنگ ایرانی تمرکز دارند.
بنابراین بر اساس منش اسلامی و ایرانی ما باید قدرشناس این تلاش‌ها باشیم و قدرشناسی حکم می‌کند که رفتار ما متفاوت باشد. طبیعی است که این رفتارها به ما خسارت می‌زند و چهره ای از ما در عرصه جهانی می‌سازد که هیچ نسبتی با فرهنگ ایرانی ندارد. این نهایت بی سلیقگی است.
همه جاهای دنیا چنین موقعیت هایی را تبدیل به یک فرصت بزرگ می‌کنند تا شخصیت فرهیخته خود را نشان دهند، اما ما متاسفانه این فرصت‌ها را تبدیل به تهدیدهایی می‌کنیم که یک چهره بسیار بسیار زشتی از ایران و ایرانی نزد افکار عمومی جهان می‌سازد.
- از یک منظر دیگر به نظر می‌رسد که ریشه این اعتراض های به ظاهر فرهنگی، مسایل سیاسی باشد. آیا این را قبول دارید؟
- قطعا چیزی جز این نیست. متاسفانه رفتارها و اقدامات اخیر مسایل فرهنگی را با مسایل سیاسی آلوده می‌کند و موضوعات فرهنگی را بهانه زد و خوردهای سیاسی قرار می‌دهد. به نظر من این نهایت بی انصافی است که مسایل علمی و فرهنگی را میدان تاخت و تاز سیاسی قرار می‌دهند.
افرادی که چنین کاری می‌کنند زورشان در عرصه های کشمکش رقابت سیاسی به رقبا نرسیده و حالا فکر می‌کنند با این بهانه‌ها می‌توانند ناکامی سیاسی خود را جبران کنند.
این جای سوال دارد که افراد خودسری که هر از چند گاهی اینگونه ظاهر می‌شوند، از کجا دستور می‌گیرند و می‌خواهند آب به آسیاب چه کسانی بریزند؟
مشخصا این رفتار مثلا در جریان تنش زدایی دولت در عرصه بین المللی تاثیر منفی خود را می‌گذارد. هدف معترضین و رهبران آنها زدن دولت یازدهم است. سوال این است که آیا دستگاه های ذیربط به موافقان دفن آقای فرای در اصفهان هم اجازه می‌دهند که تجمع کنند و حرف خود را بزنند؟
* در خصوص این بحث که می‌گویند آقای فرای جاسوس بوده و در ظاهر یک ایران شناس عملا کار سیاسی انجام می‌داده، چه حرفی می‌توان زد؟
- ما آقای فرای را به عنوان یک ایران شناس می‌شناسیم. کسانی که چنین ادعایی دارند خیلی خوب است که اسناد و مدارک خود را هم نشان دهند تا بلکه ما هم متوجه شویم که واقعیت چیست.
الان متاسفانه عده ای به هر کسی می‌توانند بگویند که صهیونیست است و جاسوس آمریکا است و کسی هم نیست که از آنها دلیل و مدرک بخواهد. مرحوم ریچارد فرای که جای خود دارد، این عده به نزدیکترین نیروهای انقلابی این کشور و بزرگان نظام هم چنین اتهاماتی می‌زنند و کسی هم کوچک تر از گل به آنها نمی گوید.
* مساله دیگری که معترضان دفن آقای فرای در ایران مطرح می‌کنند، بحث خارج کردن آثار میراث فرهنگی از کشور است. ارزیابی شما به عنوان یک مدیر سابق در این حوزه و کسی که از نزدیک با مسایل میراث فرهنگی ارتباط دارید، در این باره چیست؟
- اول اینکه ما به صورت دقیق نمی دانیم که این مساله واقعیت دارد یا خیر. اما اگر واقعیت داشته باشد مربوط به ۴۰ تا ۵۰ سال گذشته است و در آن زمان اصولا این نقل و انتقالات غیر قانونی محسوب نمی شدند.
ما اولین قانونی که برای منع این دست انتقالات داشتیم متعلق به سال ۴۵ و ۴۶ است که قوانینی در کشور تصویب شد و بر اساس آن انتقال آثار میراث فرهنگی ممنوع شد.
قبل از آن خیلی از آثار مطابق قانون وقت از کشور خارج می‌شد. اینها حرف هایی است که مقداری به اصطلاح رایج «خاله زنکی» است. اگر قرار باشد که برای هر کسی اینطور پرونده سازی شود در گورستان های ایران حتی یک ایرانی را هم نمی توان دفن کرد.
* به نظر شما دولت باید در این زمینه چه کار کند؟
- توصیه من به دولت این است که تحت تاثیر این فشارهایی که ناشی از سوداگری و جهل سیاسی است قرار نگیرند و کار معقول و منطقی را انجام دهند.
به نظر من زمان خیلی از مسایل را در این خصوص حل می‌کند. قوه مجریه به اعتبار اینکه زمانی دولت جمهوری اسلامی این مساله را تصویب کرده و با پیشنهاد آقای فرای موافقت شده است، باید پایبند به این پیمان باشد.
آن کسانی که الان داد و بیداد می‌کنند زمان تصویب این مصوبه کجا بودند؟ دولت که این مصوبه را پنهانی تصویب نکرده است. کسانی این پیشنهاد را تصویب کردند که در آن زمان معترضین امروز فکر می‌کردند دوستانشان هستند. پس مشخص است که به موضوع حساسیت ندارند، نسبت به چه کسی این کار را می‌کند حساس هستند. پس مشخص است که حرفشان خیلی حرف حسابی نیست.
بنابراین بر اساس منش اسلامی و ایرانی ما باید قدرشناس این تلاش‌ها باشیم و قدرشناسی حکم می‌کند که رفتار ما متفاوت باشد. طبیعی است که این رفتارها به ما خسارت می‌زند و چهره ای از ما در عرصه جهانی می‌سازد که هیچ نسبتی با فرهنگ ایرانی ندارد. این نهایت بی سلیقگی است.
همه جاهای دنیا چنین موقعیت هایی را تبدیل به یک فرصت بزرگ می‌کنند تا شخصیت فرهیخته خود را نشان دهند، اما ما متاسفانه این فرصت‌ها را تبدیل به تهدیدهایی می‌کنیم که یک چهره بسیار بسیار زشتی از ایران و ایرانی نزد افکار عمومی جهان می‌سازد.
- از یک منظر دیگر به نظر می‌رسد که ریشه این اعتراض های به ظاهر فرهنگی، مسایل سیاسی باشد. آیا این را قبول دارید؟
- قطعا چیزی جز این نیست. متاسفانه رفتارها و اقدامات اخیر مسایل فرهنگی را با مسایل سیاسی آلوده می‌کند و موضوعات فرهنگی را بهانه زد و خوردهای سیاسی قرار می‌دهد. به نظر من این نهایت بی انصافی است که مسایل علمی و فرهنگی را میدان تاخت و تاز سیاسی قرار می‌دهند.
افرادی که چنین کاری می‌کنند زورشان در عرصه های کشمکش رقابت سیاسی به رقبا نرسیده و حالا فکر می‌کنند با این بهانه‌ها می‌توانند ناکامی سیاسی خود را جبران کنند.
این جای سوال دارد که افراد خودسری که هر از چند گاهی اینگونه ظاهر می‌شوند، از کجا دستور می‌گیرند و می‌خواهند آب به آسیاب چه کسانی بریزند؟
مشخصا این رفتار مثلا در جریان تنش زدایی دولت در عرصه بین المللی تاثیر منفی خود را می‌گذارد. هدف معترضین و رهبران آنها زدن دولت یازدهم است. سوال این است که آیا دستگاه های ذیربط به موافقان دفن آقای فرای در اصفهان هم اجازه می‌دهند که تجمع کنند و حرف خود را بزنند؟
* در خصوص این بحث که می‌گویند آقای فرای جاسوس بوده و در ظاهر یک ایران شناس عملا کار سیاسی انجام می‌داده، چه حرفی می‌توان زد؟
- ما آقای فرای را به عنوان یک ایران شناس می‌شناسیم. کسانی که چنین ادعایی دارند خیلی خوب است که اسناد و مدارک خود را هم نشان دهند تا بلکه ما هم متوجه شویم که واقعیت چیست.
الان متاسفانه عده ای به هر کسی می‌توانند بگویند که صهیونیست است و جاسوس آمریکا است و کسی هم نیست که از آنها دلیل و مدرک بخواهد. مرحوم ریچارد فرای که جای خود دارد، این عده به نزدیکترین نیروهای انقلابی این کشور و بزرگان نظام هم چنین اتهاماتی می‌زنند و کسی هم کوچک تر از گل به آنها نمی گوید.
* مساله دیگری که معترضان دفن آقای فرای در ایران مطرح می‌کنند، بحث خارج کردن آثار میراث فرهنگی از کشور است. ارزیابی شما به عنوان یک مدیر سابق در این حوزه و کسی که از نزدیک با مسایل میراث فرهنگی ارتباط دارید، در این باره چیست؟
- اول اینکه ما به صورت دقیق نمی دانیم که این مساله واقعیت دارد یا خیر. اما اگر واقعیت داشته باشد مربوط به ۴۰ تا ۵۰ سال گذشته است و در آن زمان اصولا این نقل و انتقالات غیر قانونی محسوب نمی شدند.
ما اولین قانونی که برای منع این دست انتقالات داشتیم متعلق به سال ۴۵ و ۴۶ است که قوانینی در کشور تصویب شد و بر اساس آن انتقال آثار میراث فرهنگی ممنوع شد.
قبل از آن خیلی از آثار مطابق قانون وقت از کشور خارج می‌شد. اینها حرف هایی است که مقداری به اصطلاح رایج «خاله زنکی» است. اگر قرار باشد که برای هر کسی اینطور پرونده سازی شود در گورستان های ایران حتی یک ایرانی را هم نمی توان دفن کرد.
* به نظر شما دولت باید در این زمینه چه کار کند؟
- توصیه من به دولت این است که تحت تاثیر این فشارهایی که ناشی از سوداگری و جهل سیاسی است قرار نگیرند و کار معقول و منطقی را انجام دهند.
به نظر من زمان خیلی از مسایل را در این خصوص حل می‌کند. قوه مجریه به اعتبار اینکه زمانی دولت جمهوری اسلامی این مساله را تصویب کرده و با پیشنهاد آقای فرای موافقت شده است، باید پایبند به این پیمان باشد.
آن کسانی که الان داد و بیداد می‌کنند زمان تصویب این مصوبه کجا بودند؟ دولت که این مصوبه را پنهانی تصویب نکرده است. کسانی این پیشنهاد را تصویب کردند که در آن زمان معترضین امروز فکر می‌کردند دوستانشان هستند. پس مشخص است که به موضوع حساسیت ندارند، نسبت به چه کسی این کار را می‌کند حساس هستند. پس مشخص است که حرفشان خیلی حرف حسابی نیست.