در عصر سلطه اتومبیل، بزرگراه‌های زیادی ساخته شدند تنها برای اینکه بیاموزیم شهر بدون آنها چقدر سالم‌تر، سبزتر و امن‌تر است! شاید به این فکر می‌کنید که بدون بزرگراه این همه ماشین کجا جا می‌شوند. اما واقعیت این است که بزرگراه‌ها با «تحریک تقاضا» بیش از آنکه ترافیک را روان کنند، باعث می‌شوند ماشین‌های بیشتری در شهر تردد کنند. جالب است که با حذف آنها نه‌تنها ترافیک بیشتر نمی‌شود، بلکه محیطی امن‌تر و شهری کاراتر خواهیم داشت. اگر باور ندارید به تجربه حذف بزرگراه در شهرهای زیر نگاه کنید:
بزرگراه «امبارکادرو» در سانفرانسیسکو
باورش سخت است که روزگاری در جایی که حالا یکی از زیباترین مناظر ساحلی شهر است، بزرگراهی بزرگ و شلوغ وجود داشته است. بحث از میان‌برداشتن این بزرگراه از دهه 1980 مطرح بود ولی زمین‌لرزه همان سال‌ها کار را تسهیل کرد و کار حذف از 1991 آغاز شد. نتیجه کار به نفع مرکز شهر تمام شد. حالا این منطقه فضای عمومی وسیعی برای پیاده روی و دوچرخه‌سواری است و راه عبور جدیدی نیز از میان آن می‌گذرد. این تجربه ثابت کرد که از بین‌بردن بزرگراه‌ها نه‌تنها امکان‌پذیر است که حتی به لحاظ اقتصادی به نفع شهر تمام می‌شود. از آن پس سانفرانسیسکو هم بابت ساخت‌وساز- ساختن بلوار جدید از تعمیر بزرگراه مقرون‌به صرفه‌تر بود- پول صرفه‌جویی کرد و هم توسعه جدید ارزش مستغلات مرکز شهر را افزایش داد.
بزرگراه «چونگیچون» در سئول
پروژه تخریب یکی از بزرگ‌ترین بزرگراه‌های سئول نه‌تنها بزرگراهی کثیف و شلوغ را از مرکز شهر حذف کرد که موجب شد آبراهی گمشده نیز احیا شود. در سال 1976 در مرکز شهر سئول بزرگراهی احداث شد که هدف آن رونق اقتصادی‌بخشیدن به منطقه کم‌ارتفاعی بود که به زاغه تبدیل شده بود. در سال 2003، شهرداری سئول تصمیم گرفت بزرگراه را حذف و به جای آن فضای سبز ایجاد کند و همزمان نهری که زمانی در آنجا جاری بود نیز احیا شود. حالا نه‌تنها سبزراه زیبایی در آن بخش شهر به وجود آمده که به طرق مختلف به شهر منفعت اقتصادی رسیده است. به خاطر این سبزراه دمای هوا در مرکز شهر چند درجه کاهش یافته و پرندگان به شهر بازگشته‌اند. همچنین از وقتی که بزرگراه حذف شده، افراد کمتری از خودرو شخصی استفاده می‌کنند و اغلب حمل‌ونقل عمومی را ترجیح می‌دهند.
بزرگراه «هاربر» در پورتلند
در دهه 1950 بزرگراه شش‌خطه‌ای در امتداد رودخانه ویلامت احداث شد که شاهراه اصلی شهر به حساب می‌آمد. اما تنها یک‌دهه بعد محبوبیت خودش را از دست داد، زیرا مردم با استفاده از بزرگراه‌های جدید، سریع‌تر می‌توانستند سفر کنند. در همان زمان شهردار تصمیم گرفت بزرگراه را حذف و به جای آن فضای باز احداث کند. در سال 1974 بزرگراه برای همیشه تعطیل شد. فضای بازی که احداث شد اکنون یکی از طولانی‌ترین فضاهای سبز ساحلی است. به یمن این تصمیم پورتلند اکنون یکی از بهترین شهرها به لحاظ دسترسی عمومی به رودخانه است. علاوه بر بزرگراه، ساختمان‌های دیگری هم حذف شد تا به جای آنها فضای عمومی ایجاد شود. احیای رودخانه کمک کرد کرانه باختری رودخانه به منطقه صنعتی محبوبی بدل شود.
بزرگراه «ریومادرید» در مادرید
رودخانه شهر مادرید مانند بسیاری رودخانه‌های شهری دیگر، بخش مهمی از تاریخ شهر بود. اما پس از احداث دو بزرگراه در هر دو کرانه آن به‌کلی فراموش شد. برنامه احیای رودخانه از سال 2000 آغاز شد و سرانجام در سال 2011 رودخانه به روی عموم گشوده شد. ترافیک به تونل‌های زیرزمینی هدایت و زمین‌های مجاور رودخانه به‌طور کامل به پارکی 200 هکتاری تبدیل شد؛ با انواع و اقسام امکانات مانند مسیرهای دوچرخه و زمین‌های بازی و حتی ساحل شهری. مطالعات بعدی چیز عجیبی نشان داد: اینکه تاثیر این پروژه روی سلامتی کسانی که پیرامون رودخانه زندگی می‌کنند، چقدر شگفت‌آور است.
«آلاسکاوی» در سیاتل
این بزرگراه در سال 2001 در زلزله آسیب دید و باید مطابق استانداردهای زمین‌شناسی دوباره بازسازی شود. اما تصمیم بر این شد که بزرگراه کوچک‌تر شود و به زیر زمین برده شود. علاوه بر این، پروژه (که هنوز در دست ساخت است) میان محلات شهری ارتباط بهتری برقرار خواهد کرد و فضاهای عمومی و پیاده‌راه‌های متعدد برای ساکنان محلات فراهم می‌کند. این پروژه تا سال آینده تکمیل خواهد شد.
بزرگراه «I-345» در دالاس
این بزرگراه هنوز حذف نشده است ولی سازمان حمل‌ونقل تگزاس با مطالعات این پروژه موافقت کرده است. حتی با علم به اینکه بازسازی این بزرگراه اخیرا صدمیلیون‌دلار هزینه برداشته است. گروه موسوم به «دالاس نوین» که پروژه را رهبری می‌کند، می‌گوید امیدوار است اراضی آزادشده فرصت‌های ساخت‌وساز جدید و امکان ایجاد پارک و پیاده‌راه در اختیار شهروندان قرار دهد.
memarinews