بازشناخت رویکردهای نظری به فضاهای عمومی شهری

در آستانه هزاره سوم فضاهای عمومی شهری به عنوان مکان سوم که نقشی اساسی در برقراری تعاملات اجتماعی ایفا می نمایند مورد توجه جدی قرار گرفته و به کانون تمرکز دانش- حرفه طراحی شهری بدل گردیده اند. در این میان، صاحبنظران گوناگون با رویکردهای متفاوتی این موضوع را مورد بحث و بررسی قرار داده اند. پژوهش حاضر به منظور ارزیابی نظرات اصلی ترین و مطرح ترین متفکران مرتبط با فضاهای عمومی شهری به روش مطالعه اسنادی و با استفاده از منابع واجد ارزش در این عرصه انجام گرفته، ضمن بررسی متاخرترین ایده ها همچون نوشهرسازی و نوپیاده گرایی، این نظریه پردازان را در شش محور دسته بندی نموده است.

تحلیل فقر در فضای شهری

رواج تکدی گری در خیابان ها و حضور کارتون خواب ها در گوشه و کنار پارک ها از نماد های اصلی فقر شناخته شده اند که عموماً در فضای شهری خود نمایی می کنند. این مسایل چند سالی است که به یکی از مباحث روز ژورنالیستی تبدیل شده اما بررسی عمیق علل، پیامد ها و ارائه راهکار هایی برای حل آنها قطعاً از وظائف جامعه شناسان شهری و صاحب نظران حوزه آسیب های اجتماعی است.

هانری لوفبور و "تولید فضا"؛ مارکس ِ زمان ما (2)

این بخش از کتاب، جایی که لوفبور دیدگاهش را بر تاریخ نیز اعمال می کند، خالی از هرگونه فهم عمیق و جامع نسبت به مفاهیم ماکس وبر و یا فرناند برودل است و البته، با روشی که جغرافیدانان امروزی به عنوان تحلیل تاریخی یک فضا به آن می نگرند، تناسبی ندارد. همچنین به نظر می رسد که این دیدگاه تا حدی پراکندگی و غیرنظام مندی را به عنوان تحلیل های نشانه شناختی، در مقایسه با تلاش های اخیر برای تعریف یک رویکرد نشانه شناختی نسبت به فضا، قبول دارد. به این عبارت، لوفبور هیچ گاه اصل "تکاملی" را به عنوان تغییر دهنده ی روابط انسانی قبول ندارد و معتقد است این روابط تنها بر اساس اختلاف در تشکیلات اجتماعی تغییر پیدا می کنند. به طور خلاصه، عقاید او برپایه ی تعادل است و بیش از آن که به طور عمیق، به تحلیل تاریخی بپردازد،  تلفیقی از تحلیل های نشانه شناختی، روابط سیاسی، و اقتصادی است.

هانری لوفبور و "تولید فضا"؛ مارکس ِ زمان ما (1)

شاید بعد از مارکس، یکی از بزرگترین متفکران پیرو مکتبش و البته یکی از بزرگترین فیلسوف های عصر ما، هانری لوفبور باشد که سال گذشته (1991)، در سن 86 یا 89 سالگی (تاریخ تولد او دقیق نیست) از دنیا رفت. متخصصین علوم اجتماعی همواره قدردان زحمات مهم او هستند چرا که می دانند شناختی که آن ها از مارکس دارند درواقع بسیار محدود است. برای شناخت مارکس، به جای اینکه مستقیما به گفته های او رجوع کنیم، ابتدا ضروری است بدانیم که او چگونه می اندیشیده و چگونه پدیده های اجتماعی را تحلیل می کرده است. منظور من از این حرف، داشتن فهمی از دیالکتیک قدرتمندی است که مارکس در نقد هگل و فیشته بکار برده است. لوفبور یکی از معدود تحلیل گرانی است که "واقعا" درباره ی اندیشه های مارکس می دانست و به همین دلیل یکی از اولین کتاب هایش برپایه ی دیالکتیک های مارکس بود (لوفبور 1939). این اثر، دربرگیرنده ی طرح هایی بود که لوفبور بعدها آن ها را گسترش داد.

تحلیلی بر شهرهای صنعتی و آراء تونی گارنیه

اگر رنسانس در جست و جوی یافتن حکمت عملی و کاربردی در بازگشت به مفاهیم کهن و نوپردازی آنهاست وسعی دارد که فضای شهر خویش را بر این مبنا رقم زند، انقلاب صنعتی با عرضه حکمت عملی خویش مفهوم فلسفی جدیدی از شهر را به دست می دهد. اگر در دوران قدیم فلسفه از طریق حکمت عملی چهره شهر را می آراست و فضای آن را می پرداخت، در دوران جدید فلسفه شهرسازی راه خویش را از حکمت عملی آن جدا می کند؛ اندیشه و عمل از هم دوری می جویند

نمای بی هویت ،شهر را بی هویت می کند

نمای هر ساختمان در شکل‌دهی به مجموعه شهری که در آن حضور دارد، موثر است. اگر به نمای یک ساختمان بدون در نظر گرفتن نمای دیگر ساختمان‌های شهر توجه شود، همگونی نمای شهری در مجموع از بین می‌رود.
به نقل از پایگاه اطلاع رسانی شهرسازی و معماری، بررسی آماری نشان دهنده این موضوع است که در هر سال ۵۰ میلیون نفر به جمعیت شهر نشین کشورهای در حال توسعه اضافه می‌شود. در ایران نیز شهر نشینی طی دهه‌های گذشته با شتاب فزاینده ای گسترش یافته و همچنان این روند ادامه دارد.

اصل ارتباط در طراحی شهری

این مقاله به اصل ارتباط به مثابه اساسی ترین مفهومی که در تمام اصول و قواعد طراحی شهری جریان دارد. می پردازد. در مقدمه به هدف طراحی شهری و مراتب اصول از ساده و سنجش پذیر گرفته تا دشوار و پیچیده اشاره شده است. سپس به مفهوم ارتباط که با برخی مفاهیم دیگر مانند جزء و کل پیوند دارد توجه شده است در اشاره تاریخی ضمن مرور بر مفهوم ارتباط در برخی آثار برجسته جهان بر نظرات دو چهره برجسته تاریخ معماری و...

سرای محله، تجلیگاه هویت محلی

در گذشته‌هایی نه چندان دور، پیش از آنکه شهر جمعیت چند ده میلیونی خود را با این گستره وسیع تجربه کند، تنها چند محله وجود داشتند که شهر در همه آنها خلاصه می‌شد.این محله‌ها هر کدام هویت خاص خود را داشتند که این هویت در تعاملی دوسویه میان ساکنان آن محله، نام و سابقه محله، شکل گرفته بود.بر همین اساس است که تبصره ۲ ماده ۴ قانون تعاریف و ضوابط تقسیمات کشوری مصوب ۱۵/۴/۶۲ محله را یکی از مهم‌ترین و اساسی‌ترین تقسیمات کشوری معرفی می‌کند که در واقع یکی از ...

تاملات خیابانی: نقد پوپر در فضای شهری

در محل کارم هستم، نزدیکی‌های ظهر بسته‌ای کوچک بدستم می‌رسد.کتابی‌ست تحت عنوان «ناکجا آباد و خشونت» (گفتارها و گفتگوهایی) از پوپر فیلسوف انگلیسیِ اتریشی ‌الاصل. کتابی خوش دست و خوش ظاهر با تصویری از خود پوپر بر روی جلد؛ تصویر گیراست. از آن نوع تصاویری که نگاهِ صاحب عکس را می‌دوزد به چشمهای مخاطب و مجبورش می‌کند به فکر کردن به نگاهِ در پسِ چشمهایی که دیگر حضور ندارد؛ نگاهی نافذ و اثرگذار که نمی‌توان بی‌اعتناء از برابرش گذشت...

اتوواگنر و ایجاد فضاهاى باز در محلات

اتوواگنر (Wagnner) (۱۹۱۸-۱۸۴۱)، به نسلى تعلق داشت که سخت به صنعت خوشبین بود. وى نمى‌توانست تصور کند که روزگارى توسعهٔ صنعتى بر مشکلات شهرهاى بزرگ دامن خواهد زد. واگنر عقاید خود را هنگامى ابراز داشت که تأثیرات عقاید زیته به منتهاى خود رسیده بود و فکر ایجاد نواحى سرسبز و ...