1)شهر یونانی یا پولیس (Police): مهمترین دستاورد زندگی شهری در یونان باستان در زمینه سازمان اجتماعی بود و نه تکنولوژی . اختراع دولتشهر(polis) گام مهمی بود که یونانیان برداشتند .2)شهر رُمی یا سیویتاس (Civitas): شهر به عنوان یک موجود کالبدی تحت حاکمیت سزارهای رم به حد بالایی از تکامل رسید، بطوری که بعد از سقوط امپراطوری رم تا قرن نوزدهم طول کشید تا اروپا مجددا شهرهایی به بزرگی شهرهای امپراطوری رم ببیند.
سقوط امپراطوری رم در قرن پنجم بعد ازمیلاد مسیح رشد شهر نشینی را در اروپا برای ششصد سال متوقف کرد.پیشرفت اسلام در قرن هفتم و حملات مردم شمال اروپا در قرن نهم نیز باعث رکود تجارت و انزوای بیشتر جوامع اروپایی گردید . جمعیت شهری به روستا بازگشت و شهرها کوچک و بی اهمیت شدند . برده داری و فتوحات جنگی از میان رفت . نظام اجتماعی باستانی اندک اندک فرو پاشید و از خاکستر آن نظام جدیدی سر برآورد که آن را نظام فئودالی یا فئودالیسم خوانده اند .
در سال‌های بعد از جنگ جهانی دوم و به ویژه در دهه‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰، نظریات و بحث‌های زیادی در باب فلسفه و جامعه‌شناسی شهر مطرح شدند. در این میان، دیدگاه‌های هانری لوفوبر، فیلسوف و جامعه‌شناس فرانسوی، با طرح بحث‌هایی مانند “حقِ بر شهر” و “انقلاب شهرنشینی”، همواره به عنوان یکی از رویکردهای قابل توجه در این حوزه موضوع گفت‌وگو بوده است.
|
الگوها برداشتی تجریدی هستند برگرفته از مفاهیم و ادراکات مشترک انسان های ساکن در فضا و محیط کالبدی که به کمک نمادها نشانه ها نیازها و هنجارها تجلی ظاهری می یابند . این الگوها پیچیدگی های محیط را قابل درک کرده و فضای مدرک و ملموس را ایجاد می کنند. |
با وجود ناحیه‌گرایی در شهرهای اسلامی و آسیب‌پذیری شهرها و محلات اسلامی و رشد و گسترش شهرک‌های جدید با محلات نامتناسب، نقش مساجد در بهبود و بهینه‌سازی توسعه شهری و محله‌ای در راستای ایجاد یک منطقه یا محله فعال و زنده شهری از لحاظ کالبدی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، جهت تأمین مطلوب نیازها و خواسته‌های شهروندان به ویژه حفظ هویت و احیای فضاها و ابنیه قدیمی و تاریخی ارزشمند است...
در شرایط امروز “هویت و منظر” شهر دو موضوع همتراز و معادل تلقی می‌شوند. هرگاه که بحث از “بی هویتی” شهر معاصر ایرانی مطرح می‌شود ناخودآگاه راه حل آن در ساماندهی سیمای شهری تصور می‌شود. گویی فرض بر اینست که اگر سیمای شهر به سامان شود، هویت نیز به شهر باز می‌گردد. اما در مقام عمل تحقق این فرضیه ساده با مشکلات بسیاری مواجه شده است.
با توسعه شهرها و مطرح شدن رویکرد توسعه پایدار، توجه و رعایت اصول پایداری و پیگیری اهداف آن، هر‌چه بیشتر در برنامه‌ریزی توسعه شهرها مورد توجه قرار گرفته است. از آنجایی که پیمودن این راه بدون آگاهی از وضعیت شهرها در طی مسیر امکان‌پذیر نخواهد بود، سنجش میزان دستیابی به اهداف توسعه پایدار در دستور کار دولت‌ها قرار گرفته است. سنجش میزان پیشرفت پایداری در شهرها از دو بعد اصلی محتوایی و فرایندی قابل بررسی است. بعد محتوایی شامل متغیرهایی ...
اقتصاد غیررسمی ترکیبی است از کارگران نواحی شهری - که "نامشان در فهرست مالیات و بیمه های تامین اجتماعی نیست و دستمزد مشخصی برای آنان وجود ندارد"-، فراورده های تولیدشده در کارخانه های بدون اتحادیه و بدون اسناد، دارایی ها و خدمات تولید ودادوستد شده در معاملات پایاپای (برای نمونه نه به صورت نقدی، بلکه به صورت جنسی) و دارایی ها و خدماتی که بدون تنظیم در خیابان ها به فروش می رسند. در برخی کشورها اقتصاد غیررسمی آنقدر گسترده است که با پول مبادله شده در بخش رسمی رقابت می کند...
از فرو ریختن باروها تا اندیشۀ شاهراهها-پیشینۀ طرحهای شهری و انگاره های شهر تهران از 1309 تا 1345
نویسندگان:سیدمحسن حبیبی
استاد دانشکدۀ شهرسازی پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران ...